Iedereen kent vast wel iemand in zijn omgeving – een naaste collega, vriend of familielid – of misschien ben jij diegene zelf wel: een echte koffie junk. Mensen die opstaan en voordat ze ook maar iets kunnen presteren toch écht die kop koffie nodig hebben. En die vervolgens ook gedurende de rest van de dag nog vrolijk 10, 15 of misschien wel 20 koppen koffie achterover slaan. Maar is dat wel gezond? Kan je teveel koffie drinken? En zo ja, waar ligt dan precies de grens?
Laten we bij het begin beginnen. Koffie is een drank die gemaakt wordt op basis van water en geroosterde of gemalen koffiebonen. Nu is het ene kopje koffie niet het andere, mede doordat er verschillende soorten koffiebonen zijn. Daarnaast maakt het voor de smaak ook heel erg uit hoe lang bijvoorbeeld de bonen gebrand zijn, van welke kwaliteit de bonen zijn, hoe fijn ze gemalen worden en hoe de koffie is gezet (denk aan filterkoffie, cupjes, et cetera).
Koffie bevat van nature cafeïne: een stofje die onze gezondheid zowel op een positieve als negatieve manier kan beïnvloeden. Zo is van cafeïne bijvoorbeeld bekend dat het, wanneer we het in kleine hoeveelheden binnenkrijgen, bijdraagt aan een verbeterde concentratie en dat we er beter door gaan presteren: we voelen ons energieker. Daarnaast stimuleert het ook ons geheugen, onze alertheid en motivatie. Deze positieve effecten zijn echter enkel aan de orde als we een beperkte hoeveelheid cafeïne binnenkrijgen, vergelijkbaar met het gehalte uit 1-2 kopjes koffie.
Als je chronisch veel meer cafeïne binnenkrijgt, doordat je veel grotere hoeveelheden koffie per dag drinkt, kan dit juist aanleiding geven tot klachten. Je kunt hierbij onder andere denken aan klachten zoals hoofdpijn, duizeligheid, oorsuizen, hartkloppingen, prikkelbaarheid en rusteloosheid maar ook maag-darmklachten. Daarnaast kan overmatige cafeïne-inname ook leiden tot slaapproblemen. Verder is bekend dat cafeïne, op het moment dat het in de bloedbaan is opgenomen, acuut de bloeddruk verhoogt. Omdat dit effect weer verdwijnt zodra de cafeïne uit de bloedbaan verdwenen is, draagt het op de lange termijn niet bij aan een te hoge bloeddruk.
Vanwege de negatieve effecten van cafeïne op de gezondheid, kunnen we niet onbeperkt koffie blijven drinken. Hoeveel cafeïne echter precies ‘te veel’ is, verschilt sterk van persoon tot persoon. Dit komt onder andere doordat niet iedereen even gevoelig is voor cafeïne. Over het algemeen wordt echter geadviseerd om dagelijks maximaal 400 milligram cafeïne binnen te krijgen. Let wel: dit is een advies voor gezonde volwassenen! Zo geldt voor kinderen tot 13 jaar bijvoorbeeld het advies om helemaal geen cafeïne binnen te krijgen en voor kinderen tussen de 13 en 18 jaar een maximum van één cafeïne houdend product per dag. Voor vrouwen die zwanger zijn of borstvoeding geven is de grens vastgesteld op 200 milligram cafeïne per dag, omdat een hogere inname bijdraagt aan een verhoogd risico op een miskraam of het krijgen van een baby met een te laag geboortegewicht. Kortom: hier is niet één lijn in te trekken.
Hoeveel koppen koffie je dagelijks kunt drinken hangt af van een aantal zaken, waaronder: het soort koffie dat je drinkt, de manier waarop dit gezet is en de grootte van de kop, mok of beker. Gemiddeld gaan we er echter vanuit dat een kopje filterkoffie van 125 milliliter ongeveer 85 milligram cafeïne bevat. Dit zou betekenen dat je dagelijks ongeveer 4 koppen koffie kunt nemen om onder de aanbeveling van 400 milligram cafeïne per dag te blijven.
Trouwens, niet alleen koffie bevat cafeïne! Cafeïne is een stofje die van nature voorkomt in bepaalde plantensoorten of delen hiervan. Naast het feit dat cafeïne aanwezig is in koffie (bonen), komt het bijvoorbeeld ook voor in thee (bladeren) en chocolade (cacaobonen) en alle producten waarin dit is verwerkt. Daarnaast wordt er ook cafeïne toegevoegd aan bepaalde (fris)dranken, zoals cola en energydrink. Om ervoor te zorgen dat je dagelijks niet teveel cafeïne binnenkrijgt, is het daarom belangrijk om niet alleen matig te zijn met koffie maar alle producten die cafeïne bevatten. Best ingewikkeld dus!
Vanwege de cafeïne die in koffie aanwezig is, kunnen we niet onbeperkt koffie drinken. Een maximum van 4 koppen koffie per dag is voor gezonde volwassenen over het algemeen nog gezond te noemen, daarboven wordt het al gauw teveel en kan het de gezondheid zelfs negatief beïnvloeden. Je kan dus beter niet elke keer dat je langs de koffieautomaat loopt weer een kopje koffie voor jezelf intappen …