Je hebt vast wel eens gehoord dat het belangrijk is om genoeg te drinken. Maar waarom is dit eigenlijk zo belangrijk? En wanneer drink je ‘genoeg’? In deze blog vertel ik je hier meer over. Veel leesplezier gewenst!
Ons lichaam bestaat voor ongeveer 60% uit water. Het lichaam van een vrouw bestaat gemiddeld voor een kleiner deel uit water (52%) dan die van een man (63%). Dit komt doordat vrouwen over het algemeen een hoger vetpercentage hebben dan mannen.
Het grootste deel van het vocht in ons lichaam bevindt zich in de cellen. Het gaat om ongeveer 65% van ons totale lichaamsvocht. We noemen dit ook wel het intracellulaire vocht. De rest van het vocht bevindt zich in de ruimten tussen de cellen – ook wel interstitieel vocht of weefselvocht genoemd – én in de bloedbaan en het lymfevatenstelsel: vasculair vocht.
Binnen het lichaam vervult vocht een aantal belangrijke functies, hieronder lees je hier meer over.
We hebben vocht nodig als bouwstof voor alle lichaamscellen en -weefsels. Elke lichaamscel bestaat namelijk voor een groot deel uit vocht. Even voor de beeldvorming: een lichaamscel kan je je het beste voorstellen als een waterballon. Oftewel: een vlies (ook wel: membraan genoemd) gevuld met vocht. Tussen de cellen en weefsels bevindt zich ook weer vocht, zoals gezegd noemen we dit het interstitiële vocht of weefselvocht. Dit vocht heeft een beschermende functie doordat het bijvoorbeeld schokken opvangt / dempt.
Water dient als grondstof voor spijsverteringssappen. Spijsverteringssappen zijn een mengsel van vocht met daarin opgeloste enzymen. Enzymen zijn speciale stofjes die we nodig hebben om bepaalde voedingsstoffen uit ons voedsel op te kunnen knippen in kleine stukjes. Deze kleine stukjes worden dan vervolgens door de darm opgenomen in het bloed, zodat het lichaam deze (bijvoorbeeld) kan gebruiken om energie uit vrij te maken.
Water helpt ons lichaam om de juiste temperatuur te behouden. We weten allemaal dat wanneer je het te warm hebt, je begint te zweten. Zweet bestaat uit vocht en zout. Het zweet komt via je poriën op je huid terecht, waar het verdampt. Om zweet te laten verdampen is warmte nodig. Deze warmte wordt aan het lichaam onttrokken, zodat je afkoelt. Andersom is het zo dat water ook helpt bij de warmteverspreiding in het lichaam als het kouder is. Water vervoert op dat moment warmte van een actief lichaamsdeel naar delen van het lichaam die minder actief zijn, zodat de warmte zich verspreidt.
Tot slot dient water binnen het lichaam als transportmiddel voor zowel voedingsstoffen als afvalstoffen. Voor het lichaam bruikbare voedingsstoffen worden via het bloed vervoerd naar het orgaan of weefsel die dit nodig heeft. Water zorgt ervoor dat het bloed vloeibaar is en dus goed kan blijven stromen. Andersom verzorgt water ook de afvoer van afvalstoffen. Bij alle processen die er in het lichaam plaatsvinden komen afvalstoffen vrij. Deze afvalstoffen worden via het bloed naar de organen vervoerd die de afvalstoffen verwerken en ervoor zorgen dat deze uit het lichaam verwijderd worden: de lever en de nieren.
Van dag tot dag gaat er veel vocht uit het lichaam verloren. Denk bijvoorbeeld aan alle vocht die je lichaam verlaat als je plast. Maar, we verliezen ook vocht via onze ontlasting, wanneer we zweten en door uitademing via de longen.
Hieronder vind je een overzicht van de manieren waarop we vocht verliezen en om hoeveel vocht dit gemiddeld gaat. We verliezen vocht, via:
Hoeveel vocht je per dag precies verliest hangt van een aantal factoren. Het gaat hierbij om zaken als je leeftijd, je lichaamstemperatuur, de temperatuur van je omgeving, de hoeveelheid inspanning die je krijgt en de intensiteit hiervan én je gezondheidstoestand. Zo hebben vrouwen die borstvoeding geven bijvoorbeeld meer vocht nodig dan vrouwen die dat niet doen. Op zich is dit ook wel logisch wanneer je je bedenkt dat moedermelk grotendeels uit vocht bestaat … Maar ook wanneer je aan de diarree bent en/of je veel moet overgeven heb je extra vocht nodig, aangezien er dan meer vocht je lichaam verlaat. In deze situatie via je ontlasting en/of braaksel. We zeggen dan ook wel dat er dan sprake is van het optreden van abnormale verliezen. Dit is ook het geval wanneer je koorts hebt of intensief sport, aangezien je dan meer zweet. Zo zijn er nog veel meer situaties te bedenken waarin je meer vocht verliest dan normaal en dus ook meer vocht tot je zou moeten nemen. Want, al het vocht dat er verloren gaat moet weer worden aangevuld. Doe je dit niet of onvoldoende, dan kan het zijn dat je (op den duur) uitdroogt. Maar hierover later meer.
Om te voorkomen dat we uitdrogen is het belangrijk dat we voldoende vocht tot ons nemen om alle verliezen op te vangen. Wanneer je net zoveel vocht binnenkrijgt als dat er verloren gaat, dan is er sprake van een zogenaamde vochtbalans in het lichaam. Als vuistregel houden we aan dat een volwassene per dag ongeveer 40 milliliter vocht per kilogram lichaamsgewicht nodig heeft. Dit komt neer op zo’n 1,5 tot 2 liter vocht per dag. Voor alle duidelijkheid: dit is een grove schatting. Is er sprake van overmatig vochtverlies, dan ligt je behoefte aan vocht (logischerwijs) ook hoger.
Vocht krijgen we niet alleen binnen door te drinken, maar ook via vast voedsel. Daarnaast komt er in ons lichaam water vrij wanneer er voedingsstoffen uit ons eten omgezet worden in energie. Dit wordt ook wel oxidatiewater genoemd. Alles opgeteld ziet dit er als volgt uit:
Wanneer je niet genoeg drinkt om het verlies aan vocht op te vangen, dan kan dit er (op de langere termijn) toe leiden dat je uitdroogt. Klachten die erop kunnen wijzen dat je uitgedroogd bent, zijn: dorst, een suf gevoel, zwakte, verwardheid, minder zweten, minder hoeven plassen, een minder elastische huid en flauwvallen.
Het minder plassen kan je zien als een soort beschermingsmechanisme van je lichaam om uitdroging te voorkomen. De klachten van sufheid en verwardheid zijn het gevolg van een vochttekort in de hersenen. De hersenen zijn erg gevoelig voor uitdroging. Verwardheid treedt met name op bij ernstige uitdroging. Bij zeer ernstige uitdroging kan je zelfs in een coma terecht raken …
Het is heel erg belangrijk om voldoende te drinken. Aan de ene kant om te voorkomen dat je lichaam uitdroogt, aan de andere kant om ervoor te zorgen dat je lichaam normaal kan blijven functioneren. Vocht is namelijk een essentieel onderdeel van ons lichaam!
Als je iets drinkt kan je het beste kiezen voor water, koffie en/of thee zonder suiker. Zoals ik in een eerdere blog al schreef is het bij koffie wel verstandig om erop te letten dat je er niet teveel van drinkt (zie ‘Hoeveel koffie is ‘gezond’?).
“Je kunt leven zonder liefde, maar niet zonder water”