Sla vandaag de dag een willekeurige supermarktfolder open en de kans is groot dat je ergens tussen alle aanbiedingen op een actie van smoothies of vruchtensap stuit, al dan niet vers geperst. Beide worden door veel mensen geassocieerd met gezondheid en een gezonde leefstijl, maar klopt dit imago wel? Zijn smoothies en vruchtensappen eigenlijk wel zo gezond als vaak wordt gedacht?
Binnen de Richtlijnen Goede Voeding van de Gezondheidsraad wordt geadviseerd om dagelijks 2 stuks fruit te eten. Fruit vormt binnen de voeding, naast groente, namelijk de belangrijkste bron van vitamines en mineralen: stofjes die we in bepaalde mate nodig hebben voor het behoud van een goede gezondheid en het voorkomen van (chronische) ziekten. Zo wordt het eten van fruit bijvoorbeeld geassocieerd met een verlaagd risico op darm- en longkanker, en diabetes. Door voldoende fruit (en groente) te eten én hier voldoende mee te variëren, kunnen we tekorten aan vitamines en mineralen helpen voorkomen.
Daarnaast is fruit een bron van vezels, welke binnen het lichaam een aantal zeer nuttige functies vervullen. Zo dragen vezels er bijvoorbeeld aan bij dat we sneller en langer een gevoel van verzadiging ervaren, met als gevolg dat we minder behoefte hebben aan tussendoortjes. Dit wordt nog eens versterkt door het feit dat vezels de koolhydraatopname in het bloed vertragen, waardoor onze bloedsuikerspiegel na een maaltijd stabieler blijft. Juist grote schommelingen in de bloedsuikerspiegel zetten namelijk aan tot eten. Verder stimuleren vezels een goede darmwerking en dragen zij zodoende bij aan een goed ontlastingspatroon.
Tot slot is fruit een bron van koolhydraten, ofwel: suikers. In het geval van fruit betreft dit fructose. Koolhydraten vormen de belangrijkste energiebron voor het lichaam, waarbij geldt dat één gram koolhydraten 4 calorieën oplevert. Gemiddeld genomen levert een stuk fruit ongeveer 15 gram koolhydraten en dus circa 60 calorieën. Hoewel we dagelijks een kleine hoeveelheid koolhydraten nodig hebben om goed te kunnen blijven functioneren, oefent een overmaat aan koolhydraten juist een negatieve invloed uit op onze gezondheid en ons gewicht. Een overmaat aan koolhydraten slaan we namelijk op in de vorm van vet. Hierbij maakt het lichaam geen onderscheid tussen of het natuurlijke of niet-natuurlijke suikers betreft: suiker is suiker.
Dus, we hebben gezien dat fruit een bron is van vitamines, mineralen, vezels en koolhydraten. Maar wat nu als we fruit uitpersen of door de blender halen? Wanneer we dit doen verandert namelijk niet alleen het uiterlijk – een vast stuk fruit wordt vloeibaar – maar ook de voedingswaarde. Zo gaat tijdens het proces bijvoorbeeld een deel van de vitamines en mineralen verloren. Daarnaast worden de in het fruit aanwezige vezels tijdens dit proces kapot gemaakt, waarmee ook de functies die zij binnen het lichaam vervullen wegvallen. Verder is het zo dat, door fruit te persen, dit geconcentreerder wordt: er past meer fruit in een kleiner oppervlak. Wanneer je bijvoorbeeld een glas sinaasappelsap drinkt, krijg je hiermee het sap – en dus ook de suikers – van 4 à 5 sinaasappels binnen. In korte tijd krijg je op deze manier dus veel meer suikers en calorieën binnen, dan wanneer je een losse sinaasappel zou eten. Dit wordt versterkt door het feit dat aan kant-en-klare vruchtensappen uit de supermarkt vaak ook nog eens extra suiker toegevoegd voor een (nog) zoetere smaak. Dit kan zowel ons gewicht als onze algehele gezondheid negatief beïnvloeden. Helemaal omdat het verzadigende effect is weggevallen, doordat de vezels verloren zijn gegaan. Dit is één van de redenen dat je na het drinken van een smoothie of glas sinaasappelsap vaak niet of nauwelijks verzadigd bent, terwijl je ongemerkt wel de nodige calorieën hebt binnengekregen.
Al met al is het drinken van smoothies en vruchtensappen dus niet aan te raden. Sterker nog: het gebruik van smoothies en vruchtensappen wordt zelfs geassocieerd met een verhoogd risico op het ontwikkelen van overgewicht, obesitas en diabetes type 2. Wil je écht gezond bezig zijn, dan kan je er beter voor kiezen om elke dag 1 tot 2 stuks fruit te eten dan een smoothie of glas (sinaasappel)sap te drinken. Op z’n tijd is het natuurlijk geen probleem, maar de volgende keer dat je in de supermarkt bent kan je beter aan de smoothies en vruchtensappen voorbij lopen.